■အားအပြင်းဆုံး ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဗုံး RDS-220 Tsar
ဆာဗုံးဘာ ကတော့ ယနေ့အထိ ကမ္ဘာပေါ်မှာ တစ်လုံးတည်းအနေဖြင့် အားအပြင်းဆုံးဗုံးတစ်လုံးပဲဖြစ်ပါတယ်။တကယ်တမ်းကတော့ ဆာဗုံးဘာက ဆိုဗီယက် RDS-220 ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဗုံးရဲ့ အနောက်တိုင်းနာမည်ဖြစ်ပြီး ၁၉၆၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကနေ ဖောက်ကွဲခဲ့တာပါ။ ဆာဗုံးဘာကတော့ လူတွေဖောက်ခွဲခဲ့သမျှထဲမှာ အားအပြင်းဆုံး ဗုံးတစ်လုံးဖြစ်ပြီး သမိုင်းမှာလည်း လူတွေပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အကြီးမားဆုံးပေါက်ကွဲမှုကြီးကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တာပါ။
ဆာဗုံးဘာမှာပေါက်ကွဲနိုင်တဲ့ယမ်းတွေ ၅၀ မက်ဂါတန်ချိန်ပါဝင်ပြီး ထိုတစ်ခါမှာတော့ ဒီဗုံးဟာ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဗုံးစမ်းသပ်မူ့အထွက်အထိပ်ဖြစ်ရပ် ပဲဖြစ်ပါတယ်။ဗုံးဟာ ၈ မီတာလောက် ရှည်လျားပြီး အချင်း ၂.၆ မီတာနီးပါးရှိပီး။၂၇ တန်ထက်ပိုတဲ့ အလေးချိန်ရှိပါတယ်။ဟီရိုရှီးမားနှင့် နာဂါဆာကီကိုလွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တ၀က်အစောက ကြဲချခဲ့တဲ့ little Boy နှင့် Fat Man ဗုံးတွေလိုမျိုး ပုံစံတူပီး။ သို့ပေမယ့်လည်း ဆာဗုံးဘာဟာ ဟီရိုရှီးမားနှင့် နာဂါဆာကီမှာ ကြဲချခဲ့တဲ့ဗုံးတွေ ထက် အဆ ၁၅၇၀ ပိုပြင်းပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှပေါက်ကွဲမှု ပစ္စည်းအားလုံးရဲ့ပေါက်ကွဲအားထက် ဆယ်ဆပိုပြင်းပါတယ်။
ဆာဗုံးဘာဟာ ၁၈၈၃ ခုနှစ် ကရာခါတိုအာမီးတောင်ပေါက်ကွဲမှု ပြင်းအားရဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိတယ်လို့လဲ ဖော်ပြထားပြီး နျူကလီးယား စမ်းသပ်ချက်တွေအားလုံးရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်လည်း ရှိပါတယ်။ ယှဥ်ပြီးပြောရရင်တော့ B41 အမည်ရှိ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အကြီးမားဆုံး နျူကလီးယားလက်နက်က သီအိုရီအားဖြင့် ပေါက်ကွဲအားက ၂၅ မက်ဂါတန် ရှိကာ။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ဖောက်ကွဲခဲ့တဲ့ အကြီးမားဆုံး နျူကလီးယားဗုံးကို Castle Bravo လို့ခေါ်ခဲ့ပြီးပြင်းအား ၁၅ မက်ဂါတန်ရှိခဲ့ပါတယ်။
တွက်ချက်ရရင်တော့ တကယ်ကို အားပြင်းခဲ့တာပါ။ ပစ်မှတ်နေရာသို့မဟုတ်မြေပြင်သုညမှတ်ရဲ့ ပတ်ပတ်လည်မှ ၃၄ မိုင်အကွာမှာရှိတဲ့ ဆာဗာနီမှာရှိတဲ့ သစ်သားနှင့် အုတ်တွေနှင့်ဆောက်ထားတဲ့ အဆောက်အဦးတွေအားလုံးဟာ ပျောက်ကွယ်ကုန်တာပါ။ ပစ်မှတ်ကနေ မိုင် ၁၀၀ ကွာဝေးတဲ့ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက သစ်သားအိမ်တွေအားလုံးဟာ ပျက်ဆီးကုန်ပြီး ကျောက်တုံးတွေအုတ်တွေနှင့်ဆောက်ထားတာတွေက ပြိုပျက်ခဲ့ပါတယ်။
ရေဒီယိုဆက်သွယ်ရေးလိုင်းတွေလည်းပြတ်တောက်ခဲ့ပြီး အနက်ရောင် မျက်လုံးအကာဝတ်ထားတဲ့ မျက်မြင်သက်သေဟာဆိုရင်တောင်မှ ပစ်မှတ်ရဲ့ မိုင် ၁၇၀ အကွာအဝေးကနေ အပူရှိန်ကို ခံစားရတာပါ။ ဒီပေါက်ကွဲမှုကနေ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အပူချိန်ဟာ ပစ်မှတ်ကနေ ၆၃ မိုင်အထိတောင်မှအပူချိန်၃ ဒီဂရီရှိတဲ့လောင်ကျွမ်းမှုတွေဖြစ်ပေါ်စေတာပါ။ ပေါက်ကွဲမှုဟာ မိုင်ပေါင်း ၄၃၀ ဝေးတဲ့ ဒစ်စွန်အိမ်ရာထိတောင် ခံစားရပြီးမိုင် ၅၆၀ အကွာအဝေးမှာဆိုရင် ပြတင်းပေါက်တွေတောင်ကွဲကုန်ပါတယ်။
ဒီပေါက်ကွဲမှုကြောင့် လေထုတွေ တုန်ခါပြီးနော်ဝေးနှင့် ဖင်လန်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ပြတင်းပေါက်တွေလည်း ကွဲခဲ့ပါသေးတယ်။ မြေပြင်ပေါ်ကနေ ၁၃,၀၀၀ ပေအမြင့်မှာရှိတဲ့ လေယာဥ်ကလွဲလို့ပါ။ ဆာဗုံဘာရဲ့ မြေပြင်ပြင်းအားဟာ ရစ်တာစကေးပေါ်မှာ ၅ ယူနစ်အတိုင်းအတာအထိရှိခဲ့ပီး။ ငလျင် ဆင်ဆာတွေက ဒီလိုလှိုင်းတွေကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ဆက်လက်တိုင်းထွာဖို့လုပ်ပေးခဲ့ပါသေးတယ်။
ref:youtube
trans:thegeektext
zawgyi
■အားအျပင္းဆုံး ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ဗုံး RDS-220 Tsar
ဆာဗုံးဘာ ကေတာ့ ယေန႔အထိ ကမၻာေပၚမွာ တစ္လုံးတည္းအေနျဖင့္ အားအျပင္းဆုံးဗုံးတစ္လုံးပဲျဖစ္ပါတယ္။တကယ္တမ္းကေတာ့ ဆာဗုံးဘာက ဆိုဗီယက္ RDS-220 ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ဗုံးရဲ့ အေနာက္တိုင္းနာမည္ျဖစ္ၿပီး ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုကေန ေဖာက္ကြဲခဲ့တာပါ။ ဆာဗုံးဘာကေတာ့ လူေတြေဖာက္ခြဲခဲ့သမၽွထဲမွာ အားအျပင္းဆုံး ဗုံးတစ္လုံးျဖစ္ၿပီး သမိုင္းမွာလည္း လူေတြျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အႀကီးမားဆုံးေပါက္ကြဲမႈႀကီးကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့တာပါ။
ဆာဗုံးဘာမွာေပါက္ကြဲနိုင္တဲ့ယမ္းေတြ ၅၀ မက္ဂါတန္ခ်ိန္ပါဝင္ၿပီး ထိုတစ္ခါမွာေတာ့ ဒီဗုံးဟာ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ဗုံးစမ္းသပ္မူ႔အထြက္အထိပ္ျဖစ္ရပ္ ပဲျဖစ္ပါတယ္။ဗုံးဟာ ၈ မီတာေလာက္ ရွည္လ်ားၿပီး အခ်င္း ၂.၆ မီတာနီးပါးရွိပီး။၂၇ တန္ထက္ပိုတဲ့ အေလးခ်ိန္ရွိပါတယ္။ဟီရိုရွီးမားႏွင့္ နာဂါဆာကီကိုလြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္တ၀က္အေစာက ၾကဲခ်ခဲ့တဲ့ little Boy ႏွင့္ Fat Man ဗုံးေတြလိုမ်ိဳး ပုံစံတူပီး။ သို႔ေပမယ့္လည္း ဆာဗုံးဘာဟာ ဟီရိုရွီးမားႏွင့္ နာဂါဆာကီမွာ ၾကဲခ်ခဲ့တဲ့ဗုံးေတြ ထက္ အဆ ၁၅၇၀ ပိုျပင္းၿပီး ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းမွေပါက္ကြဲမႈ ပစၥည္းအားလုံးရဲ့ေပါက္ကြဲအားထက္ ဆယ္ဆပိုျပင္းပါတယ္။
ဆာဗုံးဘာဟာ ၁၈၈၃ ခုႏွစ္ ကရာခါတိုအာမီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈ ျပင္းအားရဲ့ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန႔္ရွိတယ္လို႔လဲ ေဖာ္ျပထားၿပီး န်ဴကလီးယား စမ္းသပ္ခ်က္ေတြအားလုံးရဲ့ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္လည္း ရွိပါတယ္။ ယွဥ္ၿပီးေျပာရရင္ေတာ့ B41 အမည္ရွိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ အႀကီးမားဆုံး န်ဴကလီးယားလက္နက္က သီအိုရီအားျဖင့္ ေပါက္ကြဲအားက ၂၅ မက္ဂါတန္ ရွိကာ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေဖာက္ကြဲခဲ့တဲ့ အႀကီးမားဆုံး န်ဴကလီးယားဗုံးကို Castle Bravo လို႔ေခၚခဲ့ၿပီးျပင္းအား ၁၅ မက္ဂါတန္ရွိခဲ့ပါတယ္။
တြက္ခ်က္ရရင္ေတာ့ တကယ္ကို အားျပင္းခဲ့တာပါ။ ပစ္မွတ္ေနရာသို႔မဟုတ္ေျမျပင္သုညမွတ္ရဲ့ ပတ္ပတ္လည္မွ ၃၄ မိုင္အကြာမွာရွိတဲ့ ဆာဗာနီမွာရွိတဲ့ သစ္သားႏွင့္ အုတ္ေတြႏွင့္ေဆာက္ထားတဲ့ အေဆာက္အဦးေတြအားလုံးဟာ ေပ်ာက္ကြယ္ကုန္တာပါ။ ပစ္မွတ္ကေန မိုင္ ၁၀၀ ကြာေဝးတဲ့ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုက သစ္သားအိမ္ေတြအားလုံးဟာ ပ်က္ဆီးကုန္ၿပီး ေက်ာက္တုံးေတြအုတ္ေတြႏွင့္ေဆာက္ထားတာေတြက ၿပိဳပ်က္ခဲ့ပါတယ္။
ေရဒီယိုဆက္သြယ္ေရးလိုင္းေတြလည္းျပတ္ေတာက္ခဲ့ၿပီး အနက္ေရာင္ မ်က္လုံးအကာဝတ္ထားတဲ့ မ်က္ျမင္သက္ေသဟာဆိုရင္ေတာင္မွ ပစ္မွတ္ရဲ့ မိုင္ ၁၇၀ အကြာအေဝးကေန အပူရွိန္ကို ခံစားရတာပါ။ ဒီေပါက္ကြဲမႈကေန ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အပူခ်ိန္ဟာ ပစ္မွတ္ကေန ၆၃ မိုင္အထိေတာင္မွအပူခ်ိန္၃ ဒီဂရီရွိတဲ့ေလာင္ကၽြမ္းမႈေတြျဖစ္ေပၚေစတာပါ။ ေပါက္ကြဲမႈဟာ မိုင္ေပါင္း ၄၃၀ ေဝးတဲ့ ဒစ္စြန္အိမ္ရာထိေတာင္ ခံစားရၿပီးမိုင္ ၅၆၀ အကြာအေဝးမွာဆိုရင္ ျပတင္းေပါက္ေတြေတာင္ကြဲကုန္ပါတယ္။
ဒီေပါက္ကြဲမႈေၾကာင့္ ေလထုေတြ တုန္ခါၿပီးေနာ္ေဝးႏွင့္ ဖင္လန္နိုင္ငံမွာရွိတဲ့ျပတင္းေပါက္ေတြလည္း ကြဲခဲ့ပါေသးတယ္။ ေျမျပင္ေပၚကေန ၁၃,၀၀၀ ေပအျမင့္မွာရွိတဲ့ ေလယာဥ္ကလြဲလို႔ပါ။ ဆာဗုံဘာရဲ့ ေျမျပင္ျပင္းအားဟာ ရစ္တာစေကးေပၚမွာ ၅ ယူနစ္အတိုင္းအတာအထိရွိခဲ့ပီး။ ငလ်င္ ဆင္ဆာေတြက ဒီလိုလွိုင္းေတြကို ကမၻာတစ္ဝန္းမွာ ဆက္လက္တိုင္းထြာဖို႔လုပ္ေပးခဲ့ပါေသးတယ္။
ref:youtube
trans:thegeektext
