အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့ အလက်စကာပြည်နယ်မှာဆွေးနွေးပွဲ။အမေရိကန်ဘက်က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken နဲ့ အိမ်ဖြူတော်အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေး Jake Sullivan တို့တက်ရောက်တယ်။တရုတ်ဘက်က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Wang Yiနဲ့ နိုင်ငံခြားရေးကော်မစ်ရှင်ဒါရိုက်တာ Yang Jiechi တို့တက်ရောက်တယ်။အမေရိကန်က Xinjiang ဒေသက Uyghur တွေအပေါ်တရုတ်ရဲ့လုပ်ရပ်တွေအပါအဝင် တကမ္ဘာလုံးမှာ တရုတ်ရဲ့လုပ်ရပ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အလွန်ကိုစိုးရိမ်နေကြောင်း ပြောတယ်။
ဟောင်ကောင်နဲ့ ထိုင်ဝမ်အပေါ်လုပ်ရပ်တွေ၊ အမေရိကန်ကိုဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုတွေ၊ မဟာမိတ်တွေကိုစီးပွားရေးအရအကျပ်ကိုင်တဲ့လုပ်ရပ်တွေကို ပြောတယ်။”ကျနော်တို့က ကျနော်တို့လူ၊ ကျနော်တို့သူငယ်ချင်းတွေဘက်က အမြဲရပ်တည်တဲ့မူအတိုင်းသွားမယ်လို့ပြောတယ်။”အစည်းအဝေးမှာသဘောတူညီထားတာက (၂) မိနစ်စာမိန့်ခွန်းစကားပဲပြောရမယ်လို့ သဘောတူညီထားတာ။တရုတ်ဘက်က Yang Yi က လန်ဘားကျောက်တံတားအရည်မရအဖတ်မရတွေကို (၁၅) မိနစ်ကြာ နတ်သံချီဇာတ်သံနှောပြီးပြောတယ်။
အမေရိကန်မှာ ဒီမိုကရေစီအရေးပြဿနာတက်နေတာတဲ့၊ လူနည်းစုတွေကိုအခွင့်အရေးမပေးဘူးတဲ့၊ တရုတ်ပြည်တွင်းရေးကိုဝင်စွက်ဖက်တာကို သည်းမခံဘူးလို့ ခြိမ်းခြောက်တယ်။ဟောင်ကောင်၊ ထိုင်ဝမ်ကိစ္စက သူပိုင်တဲ့နေရာတဲ့ ဝင်မပါနဲ့တဲ့။ဟွာဝေးပိုင်ရှင်သမီးကိစ္စနဲ့ ကနေဒါလူမျိုးနှစ်ယောက်ကို စပိုင်ဆိုပြီးဖမ်းထားတဲ့ကိစ္စကိုထည့်ပြောတယ်။တရုတ်ကအမေရိကန်ကို စစ်အေးစစ်ပွဲစိတ်ဓာတ်ကိုစွန့်လွှတ်ဖို့နဲ့ သူသာတယ်ကိုယ်နာတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆတွေကို စွန့်လွှတ်တဲ့။ကွန်မြူနစ်ကတော့ လေလုံးကြီးကြီးနဲ့ ဖိပြောတတ်တာသူ့အကျင့်ပဲ။
အမေရိကန်ဘက်ကတိုတယ်၊ ရှင်းတယ်၊ အမေရိကန်စတိုင်ပြောတယ်။အမေရိကန်ဘက်ကတရုတ်ကို မြောက်ကိုရီးယားကိုနူကလီးယားစွန့်ဖို့ ဖျောင်းဖျစေချင်တယ်။တိုတိုပဲပြောရရင် မြန်မာအကြောင်းတော့မပါဘူး။ ကျနော်လည်းပါမယ်လို့မမျှော်လင့်ခဲ့ဘူး။ ပါမယ်လို့ ပြောတဲ့သူတွေကပြောခဲ့တာကို အံ့ဩနေတာ။အမေရိကန်ကလက်ပူးလက်ကြပ်ကိုင်မပြနိုင်တာကို ဘယ်တော့မှမပြောဘူး။ မြန်မာ့လက်ရှိအရေးမှာတရုတ်ကတိုက်ရိုက်ပတ်သက်နေပါတယ်လို့ လက်ပူးလက်ကြပ်မှချမပြနိုင်ပဲ ထည့်ပြောရင်သူကွဲသွားမှာပေါ့။
ဒါကရပ်ကွက်အတွင်းစကားပြောတဲ့အဆင့်မဟုတ်ဘူး။ ထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲအဆင့်မို့ ဖိပြောစရာတွေကိုသာအဓိကပြောသွားတယ်။အမေရိကန်ကဘာမက်ဆေ့ပေးချင်တာလဲဆိုတော့ …တရုတ်ကိုလုပ်ချင်တာလုပ်နေတာအမေရိကန်ကလွှတ်ထားမှာမဟုတ်ဘူးလို့ပြောချင်တာ။နိုင်ငံတွေကိုစီးပွားရေးအရဝင်လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ပြီး အကျပ်ကိုင်ခြယ်လှယ်တာမျိုးမလုပ်ဖို့ သတိပေးတာ။သဘောကငါတို့က မင်းတို့အပေါ်မှာမူဝါဒတင်းတင်းထားတယ်ဆိုတာ မျက်နှာချင်းဆိုင်ခေါ်ပြောတာ။တရုတ်က ဘာပြောသလဲဆိုတော့ အခုဆွေးနွေးပွဲဟာ မဟာဗျူဟာမြောက်ဆွေးနွေးပွဲတဲ့။အမေရိကန်ကပယ်ချလိုက်တယ်။ သူ့ဟာသူပြောချင်တာတွေ တဖက်သက်လာပြောတဲ့ပွဲမို့လို့ ဆွေးနွေးပွဲတောင်မမည်ဘူး one-off session တဲ့။
အဓိကကအမေရိကန်က မျက်နှာချင်းဆိုင်လူခြင်းတွေ့ပြီး ပြောသင့်တာကိုပြောတယ်။ ညှိလို့ရမလားလို့ခေါ်စကားပြောတာဖြစ်ပါတယ်။အမေရိကန်က ညှိမရရင်ဘာလုပ်မယ်ဆိုတာ မူဝါဒရှိပြီးသားပါ။ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရုံသာဖြစ်ပါတယ်။ဘိုင်ဒင်အစိုးရဟာထရမ့်လိုလေသိပ်မများပဲ အက်ရှင်ပိုလုပ်တာတွေ့ရပါတယ်။အစိုးရစတက်တာနဲ့ Quad ကိုတွန်းလုပ်တာ၊ အာရှဒေသကိုခရီးအရင်ထွက်ပြီး မဟာမိတ်ဖွဲ့တာတွေကို ကြည့်ခြင်းဖြင့်သိနိုင်ပါတယ်။
Richard Myo Thant
