ကမ္ဘာကို ယနေ့ ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်သွားမယ့် နေရောင်တွင်းမှ ဆိုလာမုန်တိုင်း
နေရဲ့ လေထုအတွင်းရှိ “တွင်း” မှနေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး အရှိန်မြင့်လေမုန်တိုင်း တိုက်ခတ်မှုဟာ ယနေ့၊ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ (သြဂုတ် ၃ ရက်)မှာ ကမ္ဘာ့သံလိုက်စက်ကွင်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်သွားဖို့ ရှိနေပြီလို့ သိရပါတယ်။
ဒါကြောင့် သက်ရောက်မှုအနေနဲ့ ကမ္ဘာ့နေရာ အများအပြားမှာ တစ်နိုင်ငံလုံး လျှပ်စစ်မီးနဲ့ ဖုန်းလိုင်း ပြတ်တောက်မှုများ ကြုံတွေ့နိုင်ပါတယ်။
ကြိုတင် ခန့်မှန်းသူများဟာ နေရဲ့လေထုအတွင်း တောင်ပိုင်းတွင်း နေရာမှ ဓာတ်ငွေ့များ စီးဆင်းနေတာကို လေ့လာတွေ့ရှိပြီးနောက် အခုလို ခန့်မှန်းချက်ကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း spaceweather ရဲ့ အဆိုအရ သိရပါတယ်။
Coronal hole လို့ခေါ်တဲ့ ဒီတွင်းတွေဟာ ကျွန်ုပ်တို့ မြင်တွေ့နေရတဲ့ ကြယ်များရဲ့ လျှပ်စစ်ဓါတ်ငွေ့ (သို့မဟုတ် ပလာစမာ) တွေထက် ပိုအေးပြီး သိပ်သည်းမှုနည်းတဲ့ နေရဲ့ အပေါ်ပိုင်းလေထုအတွင်းရှိ နေရာများဖြစ်ပါတယ်။
ထိုကဲ့သို့သော အပေါက်များဟာ နေရဲ့ သံလိုက်စက်ကွင်း လိုင်းများပေါ်သို့ ပြန်လှည့်ပတ်နေမယ့်အစား အာကာသထဲသို့ အလင်းတန်းအဖြစ် ထွက်လာနိုင်ပါတယ်။
အခုလို ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် ဆိုလာအမှုန်နဲ့ ပစ္စည်းတို့ဟာ တစ်နာရီကို မိုင်ပေါင်း 1.8 သန်း(တစ်နာရီကို ကီလိုမီတာ 2.9 သန်း) အထိ အရှိန်ဖြင့် နေရောင်ခြည်မှ ဖြာထွက်လာနိုင်ပါတယ်။
ကမ္ဘာမြေကဲ့သို့ သံလိုက်စက်ကွင်း အားကောင်းတဲ့ ဂြိုဟ်တွေဟာ အခုလို နေရောင်ခြည်မှ အပျက်အစီးများကို စုပ်ယူကာ ဘူမိ သံလိုက်မုန်တိုင်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။
ဤမုန်တိုင်းများအတွင်း ကမ္ဘာရဲ့ သံလိုက်စက်ကွင်းဟာ စွမ်းအင်မြင့်မားသော အမှုန်များ လှိုင်းလုံးများဖြင့် အနည်းငယ် ဖိသိပ်လာနိုင်ပါတယ်။
ဤအမှုန်များကလည်း ဝင်ရိုးစွန်းများအနီးရှိ သံလိုက်စက်ကွင်း မျဉ်းများကို စီးဆင်းကြပြီး လေထုအတွင်းရှိ မော်လီကျူးများကို လှုံ့ဆော်ပေးကာ မြောက်ပိုင်းအလင်းများကဲ့သို့ ရောင်စုံ aurora ဖန်တီးရန်အတွက် အလင်းပုံစံဖြင့် စွမ်းအင်ထုတ်လွှတ်ပေးကြပါတယ်။
ဒီအမှိုက်တွေကြောင့် ထွက်လာတဲ့ မုန်တိုင်းက အားပျော့သွားမယ်။ ဘူမိ သံလိုက်မုန်တိုင်း တစ်ခုအနေဖြင့် မဟာဓာတ်အားလိုင်းများကို အနည်းငယ် အတက်အကျ ဖြစ်စေနိုင်ပြီး မိုဘိုင်းကိရိယာများ၊ GPS စနစ်များ အပါအဝင် ဂြိုဟ်တုလုပ်ဆောင်ချက်အချို့ကို အကျိုး သက်ရောက်စေမယ့် အလားအလာ ရှိပါတယ်။
ဒီမုန်တိုင်းဟာ မစ်ရှီဂန်နှင့် မိန်းမြို့အထိ ကမ္ဘာ့ တောင်ဘက်အစွန်ဆုံး အပိုင်းကို ဝင်ရောက် တိုက်ခတ်နိုင်ပါတယ်။
ပိုမိုပြင်းထန်ပါကာ ဘူမိ သံလိုက်မုန်တိုင်းများဟာ ကျွန်ုပ်တို့ ကမ္ဘာမြေကြီးရဲ့ သံလိုက်စက်ကွင်းအား အင်အားကြီးမားစွာ နှောင့်ယှက်နိုင်တယ်လို့ Live Science မှ ယခင်က ဖော်ပြခဲ့ပြီး လွန်ကဲသော ဘူမိသံလိုက်မုန်တိုင်းများဟာ အင်တာနက်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်များက သတိပေးထားပါတယ်။
နေမှ ပေါက်ထွက်သော အပျက်အစီးများ သို့မဟုတ် coronal mass ejections (CMEs) များဟာ များသောအားဖြင့် ကမ္ဘာမြေသို့ ရောက်ရှိရန် ၁၅ နာရီ မှ ၁၈ နာရီ ဝန်းကျင်ခန့် ကြာကြောင်း အာကာသ မိုးလေဝသ ခန့်မှန်းရေး စင်တာမှ အတည်ပြုချက်အရ သိရပါတယ်။
နက္ခတ္တဗေဒ ပညာရှင်များက ၁၇၇၅ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ နေရောင်ခြည်ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုဟာ လည်ပတ်မှု မြင့်တက်လာပြီး နေဟာ မျှော်လင့်ထားတာထက် ပိုမိုတက်ကြွလာကာ NOAA မှ ခန့်မှန်းထားသော နေစက်များထက် နှစ်ဆနီးပါး ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။
နေရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ဟာ လာမည့်နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဆက်တိုက်မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်မှာ အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိမည်ဟု သိပ္ပံပညာရှင်များက ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။
လူသားတို့ သမိုင်းတစ်လျှောက် မျက်မြင်တွေ့ဖူးသမျှ အကြီးမားဆုံး ဆိုလာမုန်တိုင်းဟာ ၁၈၅၉ ခုနှစ်က Carrington Event ဖြစ်ပြီး အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် 10 billion 1-megaton အဏုမြူဗုံးများနဲ့ တူညီသော စွမ်းအင်ကို ထုတ်လွှတ်ခဲ့တယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်များက ယူဆထားကြပါတယ်။
မုန်တိုင်းဟာ ကမ္ဘာမြေသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ပြီးနောက်၊ အားပြင်းသော နေရောင်ခြည် အမှုန်အမွှားများဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ကြေးနန်းစနစ်များကို သက်ရောက်စေခဲ့ပြီး လရဲ့ အလင်းရောင်ထက် ကာရစ်ဘီယံ သာလွန်တဲ့ တောင်ဘက်စွန်းအထိ Aurora များကို တောက်ပစေခဲ့တာပါ။
အကယ်၍ အလားတူဖြစ်ရပ်မျိုး ယနေ့ဖြစ်ပွားပါက ဒေါ်လာထရီလျံနဲ့ချီပြီး ပျက်စီးစေနိုင်သလို ကမ္ဘာအနှံ့ မီးပျက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်များက သတိပေးထားပါတယ်။
၁၉၈၉ ခုနှစ် နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး မုန်တိုင်းကြောင့် ကနေဒါပြည်နယ်တစ်ခုလုံး မီးပျက်သွားခြင်းလိုမျိုး ရှိခဲ့ဖူးတာကြောင့် ဒီတစ်ခေါက် အားပျော့တဲ့ ဆိုလာမုန်တိုင်းလို့ ဆိုထားတဲ့ မုန်တိုင်းဟာလည်း ကမ္ဘာမြေကို ဘယ်လောက် အတိုင်းအတာ အထိ သက်ရောက်သွားစေနိုင်မလဲဆိုတာ ယနေ့မှာပဲ စောင့်ကြည့်လိုက်ရအောင်ပါ။
Knight News Team
Crd
